Akaryakıt fiyatlarındaki önlenemeyen yükseliş eğilimi ülke yönetimini acil önlem almaya itti.
Yıl başından önce bir Dolar’ın altında seyreden ülkede en fazla kullanılan yakıt türü A – 95’in litre fiyatı bugün 10 Hrv. sınırını zorluyor. Artan yakıt fiyatlarının yarattığı hoşnutsuzluk hem hükümeti hem parlamentoyu harekete geçirdi.
Uluslararası petrol fiyatlarında sert çıkışlar yaşanmamasına rağmen iç piyasadaki fiyat baskısının önüne geçmeyi planlayan hükümet, benzin fiyatlarına müdahale etmeyi öngörüyor. Müdahalenin ne şekilde olacağı kesinlik kazanmazken, Parlamento’dan dün geçen yasa müdahalenin yönünü belirler nitelikte.
Sorunun kaynağı ne?
Son üç aylık dönemde 10 Hrv. sınırına dayanan benzin fiyatları Ukrayna’nın ithal ettiği ham petrolden alınan gümrük vergisi ile yakından ilişkili. Rusya ile gümrük birliği içinde bulunmayan Ukrayna, petrol ihtiyacının büyük kısmını bu ülkeden karşılıyor. Öte yandan ağırlıklı olarak Belarus’tan Ukrayna’ya giren nispeten düşük fiyatlı akaryakıt ürünleri iç piyasada yoğun talep görüyor.
Yerel üretici sıkıntıda
Yüksek vergi ile ülkeye giren ham petrolü işleyen yerel petrol üreticileri, üretim maliyetlerindeki artış ile mücadele etmek zorunda. Öyle ki Rusya’dan gümrüksüz olarak petrol alan Belarus, düşük maliyetlerle ürettiği benzin vb. akaryakıt ürünlerini Ukrayna’ya uygun fiyatla sokabiliyor.
Bu ise yerel üreticinin rekabet gücünü düşürüyor. İthal akaryakıt ürünlerinden alınan gümrük vergisinin arttırılması için lobi yapan yerel petrol üreticileri, hükümete “üretimi durdururuz” diyerek aba altından sopa gösteriyor.
Dünkü karar stratejik
Ukrayna Parlamentosu Verhovna Rada’da dün kabul edilen yasal düzenleme ile ithal akaryakıttan alınan dolayı vergi hissedilir şekilde düşürüldü. Söz konusu yasa ile benzinde ton başında 50 Avro, dizel yakıtta ise ton başına 20 ile 30 Avro’luk indirime gidildi.
285 parlamenterin oyu ile geçen tasarı ile benzinden ton başına alınan dolayı vergi %27,5 düşürülerek 182 Avro’dan 132 Avro’ya, dizel yakıttan dolaylı vergi ise yakıtın türüne göre ton başına 69 Avro’dan, 39 Avro’ya, 62 Avro’dan 32 Avro’ya ve 42 Avro’dan 22 Avro’ya çekildi.
31 Temmuz 2011 tarihine kadar yürürlükte olacak yasanın amacı “akaryakıtın perakende ve toptan fiyatı üzerindeki vergiden doğan yükün hafifletilmesi” olarak açıklanıyor.
Parlamento’da dün kabul edilen yasa tasarısı yerel üreticilerin beklentilerini karşılamaktan çok uzak. Ukrayna’nın Rusya ile gümrük birliğine gitmeyi kabul etmediği bir ortamda, yerel üreticinin durumunun önümüzdeki dönemde daha da zor olacağı öngörülebilir.
Artış sürer mi?
İthal yakıttan alınan gümrük vergisinin aşağı çekilmesi benzin ve dizel üzerindeki fiyat baskısını aşağı çekecek gibi görünse de, fiyatlardaki artış eğiliminin yaklaşan yaz mevsimi ile daha da güçleneceğini söylemek mümkün.
Haziran aylarında benzinin litre fiyatının 10 Hrv. üzerine çıkacağını söylemek, desteklenebilir bir tahmin olacaktır.
UkrTürk
F.Serkan BAĞ
