İngiltere’de düzenlenen ‘Avrupa Birliği’ referandumundan ‘ayrılma’ kararı çıkmasının yankıları sürüyor.
Bir yandan AB’nin geleceği daha yüksek sesle tartışılmaya başlanırken, diğer yandan kararın bölgesel ve küresel sonuçları öngörülmeye çalışılıyor.
Euro bölgesinde olmamasına rağmen AB’nin etkin üyelerinden biri olarak kabul edilen Birleşik Krallığ’ın ‘ayrılma’ kararı Ukrayna’yı nasıl etkiler? Bugün Ukrayna’da en fazla tartışılan konu işte bu.
‘beklenmeyen karar’
Meydan olaylarının ardından yüzünü iyice batıya çeviren, Rusya ile ilişkileri bağımsızlık tarihinden bu yana görülmemiş kadar bozulan Ukrayna için İngiltere’nin ‘ayrılma’ kararı ‘tam bir soğuk duş’ olarak nitelendirilebilir.
Ukrayna’yı AB ile entegrasyon sürecinde en fazla destekleyen ülkelerden biri olan İngiltere’nin, Birlik’ten çıkma kararı alması, Ukrayna için geleceğe yönelik hiç de küçümsenmemesi gereken olasılıkları tartışmaya açtı.
Güvenlik
Bunların başında güvenlik konusu geliyor.
Avrupa Birliği’nin gerçekten bir ‘birlik’ olup olmadığının tartışıldığı bir dönemde İngiltere’nin attığı bu beklenmeyen adım, Ukrayna’yı yakından ilgilendiriyor.
Şöyle ki; dış politikaya yönelik net kararlar almakta oldukça zorlanan Avrupa Birliği’nin, karar alma süreçlerinde yaşadığı ‘yavaşlık’ bir çok krizde etkisini gösterdi.
Kırım konusunda izlenen ve ‘etkisiz kalan’ dış politikanın yanı sıra, Ukrayna’nın doğusunda yaşanan çatışmalara karşı hızlı ve etkili bir tavır takınamayan Avrupa Birliği, bazen üyelerinin gerisinde (ve hatta gölgesinde) kalan bir organizasyon görüntüsü verdi. AB’nin Kırım ve Ukrayna’nın doğusundaki çatışmalar konusunda Rusya’ya yönelik aldığı ‘yaptırım’ kararlarında İngiltere’nin küçümesenmeyecek etkisi oldu.
Hatırlanacağı üzere Meydan olayları ile başlayan, Kırım ve doğudaki çatışmalarla birlikte devam eden süreçte Rusya’ya ‘sırtını dönen’ Ukrayna, Avrupa Birliği’nden siyasi, ekonomik ve askeri konularda ‘etkin’ destek beklemiş, Rusya ile yaşanan krizde AB’nin tam desteğini istemişti.
Ancak ne tesadüftür ki uluslararası çapta bu krize de hazırlıksız yakalanan Avrupa Birliği, bekleneni ne yazık ki tam olarak karşılamadı (karşılayamadı).
Ancak tüm sorunlarına rağmen Avrupa Birliği Ukrayna için bugün Rusya’ya karşı önemli bir oyuncu ve denge faktörü. Ve bu oyuncunun takınacağı tavır Ukrayna için vazgeçilmez bir öneme sahip.
İngilteresiz AB, Rusya konusunda ne kadar etkili olur?
Özellikle İngiltere gibi ülkenin AB üyesi olarak Rusya’ya yönelik olarak takındığı tavır, Ukrayna için sıradan bir destekten fazlasını ifade ediyor. Bu desteğin önümüzdeki dönemde AB’nin karar süreçlerinden çıkacak olması Ukrayna’nın endişelenmesi için yeterli bir sebep.
Almanya ve Fransa’nın Rusya’ya yönelik son dönemdeki yumuşak açıklamaları da bu endişeyi destekler nitelikte.
ABD ile güçlü bağlara sahip bir ‘atlantik’ gücü olarak İngiltere’nin, Avrupa Birliği (AB) karar mekanizmasından çıkmayı tercih etmesi, AB içindeki Rusya’ya karşı yaptırımların en güçlü destekleyecilerinden birinin de kaybı anlamına geliyor. Bunun sonuçları zamanla kendini gösterecek.
Kapıya dayanan kriz pencereden girdi
Doğu Avrupa ülkelerine yönelik genişleme politikası ile bir çok eski Sovyet ülkesini üyesi yapan Avrupa Birliği, İngitere’nin bu kararı ile genişlemeyi rafa kaldırabilir.
Entegrason süreci
Bir süredir AB’nin kapısında olan, bugün itibariyle kapıdan giren kriz, Avrupa Birliği’nin uzun bir süre meşgul edebilir. Bu süreçte, vize serbestisi, zaten ufukta görünmeyen üyelik gibi konuların çok daha ileri bir tarihe ertelenmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
Herşeyin ötesinde AB ülkeleri içindeki aşırı siyasi uçların artan populeritesi; yeni ve küçük ülkelerin dinmeyen memnuniyetsizlikleri günün birinde ‘entegre olunacak bir AB’ bırakmayabilir.
Reformlar
Ukrayna hükümeti hayata geçirdiği çoğu acı reçete içeren bir çok reformu AB yolunu göstererek yapıyor. Vize muafiyeti, Ortaklık Anlaşması için atılan (Çoğu Ukrayna için gerekli olan) adımlar bunlardan sadece bir kaçı.
Ukrayna halkının AB ile engetrasyona verdiği destek fazla olsa da; İngiltere’nin aldığı bu karar sonrası ‘İngiltere gibi bir ülkenin ayrıldığı AB’ye biz neden girmek için uğraşıyoruz’ sorusu daha sık duyulabilir.
Öte yandan, İngiltere’nin AB’den çıkma sürecini başlatması, Ukrayna’nın entegrasyon kararlılığını etkilemeyecektir.
AB için adımlar atmaya devam etmesi beklenen Ukrayna’nın, günün sonunda elde edeceği kazanımların gerçekten ne ifade edeceği tartışılmalıdır. İngiltere’nin kararının Ukrayna’yı olumsuz etkilemediği günler dileğiyle.
F.Serkan BAĞ
