Uluslararası gıda fiyatlarındaki artış eğilimi, 2011’de de kendini gösterecek gibi görünüyor. Geçtiğimiz hafta yayınlanan FAO ((Birleşmiş Milletlerin Gıda ve Tarım Örgütü) raporunda aktarılan bilgiler beklentileri destekler nitelikte.
FAO raporunda dikkati çeken en önemli unsuz dünyadaki belli başlı tarım ürünlerinin fiyatlarının hızla yükselmeye başladığı yönünde. Kuruluş tarafından hazırlanan 2002 – 2004 ortalaması 100 olan endekse göre bugün şeker fiyatları 420’ler, yağlar 277’ler, tahıllar 244’ler, süt ürünleri 221’ler, etler 165’ler seviyesinde bulunuyor.
Artışı tetikleyen unsurların başında, tahıl tüketiminde lider olan ülkelerdeki talep yükselmesi geliyor.
Çin endişe kaynağı
Geçtiğimiz hafta Türkiye basınına da yansıdığı üzere dünya piyasaları Çin’den gelen kuraklık haberiyle tedirgin olmuş durumda.
Birleşmiş Milletler (BM) Gıda ve Tarım Örgütü tarafından yapılan açıklamada kuraklığın Çin’de beraberinde getireceği olumsuz etkiye dikkat çekilerek, buğday ekilen 14 milyon hektarlık tarım alanının 5 milyonunda kuraklığın etkilerinin görülmeye başlandığına buna paralel olarak içme suyu sıkıntısı çekildiğine işaret ediliyor.
Dünyada en çok tahıl tüketen Çin’de, kuraklık nedeniyle ciddi üretim kaybı var. Bu ülkenin ithalata ağırlık vermesinin uluslararası tarım fiyatlarında artışı baskısını şiddetlendireceği ifade ediliyor.
Çin etkisinin yanı sıra, Brezilya’daki aşırı yağışlar sonucu zarar gören tarım alanları, Avustralya`da tarımsal rekolteyi neredeyse mahveden seller, Rusya ve Arjantin`de yaşanan kuraklık ve Hindistan`da azalan Muson yağmularının üst üste gelmesi tarımda fiyat baskısına neden oluyor.
Öyle ki son altı aylık dönemde buğday ve mısır fiyatlarında %85’leri geçen artış, arpada %30’un üzerinde, şekerde ise %25’in üzerinde gerçekleşen fiyat artışları 2011’in tarımda zor bir yıl olacağı anlamına geliyor.
Sektördeki fiyat artışını karşılayabilecek ekonomik güce sahip ülkeler bir yana, özellikle küresel finans krizinin ardından iyice yoksullaşan ülkelerde endişe son derece yüksek. Birleşmiş Milletler tehlike sinyallerinin çoktan çalmaya başladığını, 2012’de durumun çok daha kötüye gidebileceğini kaydediyor.
Gıda spekülasyona açık
Günümüzde silah kadar önemli hale gelen gıda, büyük üreticiler tarafından spekülasyona açık bir yapı taşıyor.
Bunun bir örneğini Rusya’nın (kendi iç dinamiklerinin de etkisi ile ) bazı tahıl gruplarına geçtiğimiz sene getirdiği ihracat yasağının Avrupa’da yaptığı etkide bulmak mümkün.
Ukrayna stratejik öneme sahip
Dünyanın en büyük tahıl üreticisi ülkelerinden biri olan Ukrayna, ihracatta da küçümsenmeyecek öneme sahip. Uluslarası tahıl fiyatlarında gözlenen artış eğilimi bu ülkeyi yakından ilgilendiriyor.
Dünya buğday ihracatının %5,4’ünü (6. sırada), arpa ihracatının %16,7’sini (3. sırada), mısır ihracatının %6’sını (4. sıra) elinde bulunduran Ukrayna, ayçiçek yağı gibi stratejik ürün gruplarında da hatırılı sayılır öneme sahip.
Sahip olduğu verimli toprakları ve geniş tarım alanları ile Ukrayna, giderek tarımda daha etkili bir ülke haline geliyor.
Sovyetlerin tahıl ambarı olarak kabul edilen Ukrayna’da bazı Arap ülkeleri (BAE gibi) toprak kiralamak için görüşmelerde bulunuyor. Sadece bu gerçek bile kuzey komşumuz Ukrayna’nın sahip olduğu stratejik önemin bir göstergesi gibi.
Fırsat
Verimli tarım alanlarını yavaş adımlarla da olsa değerlendirmeye başlayan Ukrayna’da, yerinde üretim Türk yatırımcıları için fırsat anlamına geliyor. Bölge tarımında Avrupalı firmaların etkinliği uzun zamandır bilinen bir gerçek.
Ancak Türk girişmciler için pazar hala son derece cazip.
Fotoğraf: http://absolutetruth.in/category/contemporary-issues/
UkrTürk
F.Serkan BAĞ
