Moskova’nın Kiev’e, uzun vadeli sözleşmeleri çerçevesinde sipariş ettiği ancak kullanmadığı doğalgaz için yüklü bir fatura göndermesinin ardından Ukrayna ve Rusya, doğalgazda yeni bir anlaşmazlığın içine düştü. EurActiv’in, 2009’daki doğalgaz krizinin bir benzerinin beklenip beklenmediğini sorduğu Avrupa Komisyonu, iki tarafın da AB’ye doğalgaz sevkiyatının devamını sağlamasını beklediğini söyledi.
Haftasonu, Gazprom’un Ukraynalı Naftogas’a, Ukrayna’nın anlaştığı miktarı ithal etmese bile ödemesini gerektiren bir şarta dayanarak 5.2 milyar Euro’luk bir fatura gönderdiği haberleri basında yer aldı.
Kyiv Post’un aktardığına göre 2012 yılında Ukrayna, Rusya’dan 32.9 milyar metreküp doğalgaz aldı. Ancak sözleşmedeki ‘al ya da öde’ şartına göre Ukrayna’nın Rusya’dan en az 42 milyar metreküp doğalgaz ithal etmesi gerekiyordu. Uzun vadeli sözleşme, bu sözleşmeyi imzalayarak görevini kötüye kullandığı gerekçesiyle 7 yıllık hapis cezasını çekmekte olan eski Başbakan Yulia Timoşenko’nun dönemine, 2009 yılına ait.
Rusya’nın attığı bu adım ise büyük ölçüde Ukrayna’nın, Royal Dutch Shell ile Donetsk bölgesinde kaya gazı yataklarının geliştirilmesi için anlaşmaya varılmaya yakın olduğunu açıklamasına misilleme olarak görülüyor.
AB, anlaşmazlıkla ilgili gelişmeleri takip ediyor.
Avrupa Komisyonu’nun enerjiden sorumlu üyesi Günther Oettinger’in sözcüsü Marlene Holzner, ‘Rusya ve Ukrayna’nın, iki tarafın da normal doğalgaz akışında bir aksaklık olmamasını sağlamasını bekliyoruz’ dedi.
Holzner, Komisyon’un anlaşmadaki ‘al ya da öde’ şartıyla ilgili görüşüne dair soruya verdiği yanıtta, uzun vadeli anlaşmalara karşı olmadığını, ancak ülkelerin yalnızca bunlara bel bağlamaması gerektiğini söyledi.
Holzner, ‘Bir ülke için toptan ucuz gaz almak çoğu zaman uzun vadeli anlaşmalardan daha iyi oluyor. Uzun vadeli anlaşmalara karşı değiliz, ancak ikisi de olmalı. Bir yandan daha ucuz fırsatlar varsa, oradan doğalgaz alırsınız’ dedi.
AB’nin, 2009 yılındaki doğalgaz krizinin bi benzerinin nasıl önüne geçebileceği sorulduğunda Holzner, şimdiki durumun farklı olduğunu söyledi.
Kriz yok
Komisyon sözcüsü, ‘Ortada iki ayrı durum var. Ukrayna’nın Shell’e kaya gazı çıkarma işini verdiği haberleri geldi, iki gün sonra da Rusya, Ukrayna’ya ‘Faturalarınızı ödemenizi istiyoruz’ dedi. Kimse bir krizden bahsetmiyor’ şeklinde konuştu.
Komisyon’un Rus ve Ukraynalı yetkililerle pek çok konu üzerinde temasta bulunduğunu ve Oettinger’in 25 Şubat’taki AB-Ukrayna Zirvesi’nin hazırlıkları için Ukrayna Dışişleri Bakanı Leoniz Kozhara ile bir araya geleceğini söyleyen Holzner, bu fırsatın doğalgaz konularının da görüşülmesi için değerlendirileceğini belirtti.
Holzner aynı zamanda AB’nin bugün, doğalgaz akışındaki aksamalara karşı 2009’dakinden daha hazır olduğunu söyledi.
Financial Times, Kiev bir yandan bu yıl vadesi gelen 7.4 milyar Euro’luk dış borcu karşılayabilmek için seferberlik olmuşken, Gazprom’un gönderdiği faturanın Ukrayna’nın maliyesi üzerine baskı oluşturduğunu yazdı. Wall Street Journal ise faturanın, Kiev’in 15 milyar dolarlık borç için IMF ile görüşmelere başlamasının öncesine denk geldiğine dikkat çekti.
Rusya ve Ukrayna arasında doğalgaz üzerinde yaşanan bir anlaşmazlık, 2009 yılının ilk üç haftasında Doğu Avrupa’da yaşayan milyonlarca kişinin soğukta kalmasına yol açmıştı.
