Ukrayna’nın en önemli ihraç ve üretim kalemlerinden biri tarım. Dünyanın en büyük tahıl üreticisi ülkelerinden biri olan Ukrayna’da, ihracatta ilk beşte yer alıyor.
Verimli toprakları sayesinde hemen her bölgesinde tarım yapılabilen Ukrayna için, tahıl üretimi önemli bir gelir kaynağı olarak kabul ediliyor.
Hollanda merkezli bir finans kuruluşunun yaptığı piyasa analizinde 2011 yılında tarım fiyatlarını etkileyebilecek faktörler sıralanıyor.
Kuruluşun çalışmasına göre, 2011 yılında özellikle mısır, soya ve kahvede fiyat artışı, pamuk, şeker ve kakaoda fiyat daralması yaşanacak.
Tarımda fiyatları etkileyecek faktörler arasında ülkelerin bazı tarım ürünlerinin ihracatına koydukları yasaklar, rezervlerdeki daralma ve gelişmekte olan ülkelerden gelen yüksek talep dikkati çekiyor.
İşte bu sene tarımda fiyatları etkileyebilecek altı faktör:
1. Rezervlerdeki daralma
2010 – 2011 sezonunda rezervler, talebin gerisinde bulunuyor. Rezervlerdeki azlığa rağmen fiyatların 2010 yılında sofraya fazla yansımadığına dikkati çeken uzmanlar bu sene fiyatlarda artış yaşanabileceğini öngörüyorlar.
2 .Üretimde düşüş
2011 yılında dünya tarım üretiminin artması gerekiyor. Bunun gerçekleşmemesi halinde arzın daralacağına dikkat çeken gözlemciler, özellikle pamuk fiyatlarında 2010 yılında gözlenen artış nedeni ile üreticinin tarladaki soya, mısır ve buğday bölümlerini daraltarak pamuk üretimine yöneldiğini belirtiyorlar. Çiftçinin kredi temininde yaşadığı zorluklar, El – Nino fenomeninin devam eden etkileri ve artan üretim maliyetleri gibi faktörler 2011 yılında üretim miktarında düşüş beklentisini güçlendiriyor.
3. Gelişmekte olan ekonomiler
Gelişmekte olan ekonomilerin, kriz sonrasında gelişmiş ekonomilere nazaran daha hızlı toparlandıkları bilinen bir gerçek. Bununla paralel gelişmekte olan ülkelerin artan gıda taleplerinin tarımda fiyat artışına neden olması öngörülüyor.. Uzmanlar, bu durumu son iki sezondur Çin, Brezilya, Rusya, Hindistan gibi ülkelerin buğday talebinde %5’lik (her sezon) artış ile örneklendiriyorlar.
4. Çin’in talebi
Çin’den gelen soya, şeker ve pamuk talebi ve mısırda beklenen talep artışı uluslararası yakından ilgilendiriyor. Özellikle soya fiyatların anahtar yol oynayan Çin, dünya soya ithalatının %60’a yakını karşılıyor ve tüm dünyadaki soya ticaretinin %20’sini elinde bulunduruyor. Bu ülkeden gelen talepte ciddi artış bekleyen uzmanlar, bunun fiyatlara yansımasına dikkat çekiyorlar.
5.Politik mücadele riski
2010 yılında özellikle Karadeniz havzasındaki bazı ülkelerin tahıl ihracatına koyduğu sınırlamaların tahıl fiyatlarını yükseltmesi ile aynı dönemde AB’nin şeker ihracatına koyduğu kotayı genişletmesinin şeker fiyatlarını düşürmesini örnek veren gözlemciler, 2011’de buna benzer kararlar alınabileceğinin altını çiziyorlar.
6.Yatırımcının tarım sektörüne bakışı, döviz dalgalanmaları ve enerji fiyatları
Uluslararası yatırımcıların küresel tarım pazarını, cazip bir yatırım alanı olarak görmeye başlaması, fiyatlara etki edebilecek faktörlerden biri olarak gösteriliyor. Uluslararası döviz piyasasındaki hareketlerin tarım fiyatları için eskisinden daha fazla anlam ifade ettiğini kaydeden gözlemciler, enerji fiyatlarının özellikle etanol yakıtı üretimi için kullanılan şeker, mısır ve benzeri ürünlerin fiyatlarını etkileyeceğine dikkati çekiyorlar.
F.Serkan BAĞ
