Ukraynalı akaryakıt üreticileri, artan petrol fiyatları ve ülke dışından gelen ucuz benzin nedeni ile sıkıntılı günler geçiriyor.
Ülke genelindeki altı büyük akaryakıt üreticisinden beşinin üretimi durdurması sektörün içinde bulunduğu sorunları ortaya koyar nitelikte. Üretimi durdurmayan Kremençuk Rafinerisi’nin üretiminin piyasa için yeterli olmadığı, buranın da yakın zamanda üretimi durdurabileceği bildiriliyor.
Ucuz benzin endişe kaynağı
Ukraynalı akaryakıt üreticileri yaşadıkları problemin kaynağı olarak ülkeye giren ucuz benzini gösteriyorlar. Buradaki bir numaralı hedef ise Belarus’tan gelen benzin. Öyle ki bu ülkeden Ukrayna’ya giren benzin, toplam benzin ithalatının %40’ına denk geliyor.
Gümrük birliğinin etkisi
Rusya, Belarus ve Kazakistan arasında imzalanan gümrük birliği anlaşması petrol ithalatında gümrük vergisini kaldırıyor. Hal böyle olunca Rusya’dan gümrüksüz petrol alan Belarus, tesislerinde ürettiği benzini Ukrayna’ya çok düşük fiyata satıyor. Bu durum ise Ukraynalı akaryakıt üreticilerinin rekabet koşullarını olumsuz etkiliyor.
Rusya’dan alınan petrolde vergi çok yüksek
Ukraynalı akaryakıt üreticileri Rusya’dan aldıkları ton başına benzin için Şubat başından itibaren 346, 6 Dolar vergi ödüyorlar. Hal böyle olunca Ukraynalı lojistikçiler ve akaryakıt istasyonları, ihtiyaçları için daha pahalı olan Ukrayna üretimi akaryakıt yerine ucuz olan Belarus akaryakıtını tercih ediyorlar.
Ukraynalı üreticiler hükümete baskı yapabilir
Ukraynalı akaryakıt üreticilerinin içinde bulundukları durum, ülkeye ithal edilen akaryakıt ürünlerinden alınan gümrük vergisinin arttırılması sonucunu doğurabilir.
Bu durum ise sadece Belarus’tan gelen akaryakıt ürünlerini değil, ithalatın %50’den fazlasını oluşturan Romanya, Polonya, Litvanya, Bulgaristan gibi ülkelerden gelen akaryakıt ürünlerini de etkileyecek gibi görünüyor. Belarus’tan gelen ucuz benzin için bir anlamda kabul edilebilir gibiz gözüken bu uygulama, iş diğer ülkelere geldiğinde rekabeti olumsuz etkileyecek bir faktör olarak değerlendiriliyor.
Sorun sadece petrol fiyatından kaynaklanmıyor
Ukraynada üretilen akaryakıt ürünlerinin, ithal ürünlerle yaşadığı rekabet sorunun altında yatan sadece düşük fiyat değil. Ukrayna üretimi benzinin çok kez düşük kalitede oluşu da rekabeti Ukraynalı akaryakıt üreticilerinin aleyhine çeviriyor. Hal böyle olunca, Ukraynalı üreticiler benzinden çok dizel yakıt ve mazot üretimi ile ayakta kalmaya ve piyasada tutunmaya çalışıyorlar.
Gümrük vergilerindeki artış pazarın cazibesini ortadan kaldırabilir
Uzmanlar, ithal akaryakıta getirilecek gümrük yükünün, Belarus (Rusya’dan vergisiz petrol alan ülkeler için) örneğinde anlamlı olabileceğini kaydediyorlar.
Öte yandan uzmanlar tek bir ülkeye yönelik böyle bir vergilendirmenin getireceği sorunların yanı sıra, genel bir ithalat vergisinin Ukrayna akaryakıt pazarının cazip olmayan bir hale getirebileceğine dikkati çekiyor, ithalata getirilecek olası bir vergi baskısının EURO 5 gibi yüksek kaliteli akaryakıt ürünlerinin ithalatına olumsuz etki yapabileceğini kaydediyorlar.
F.Serkan BAĞ
