Yazılım sektörünün hızla geliştiği Ukrayna, yerli ve yabancı IT şirketleri için fırsatlar ülkesi.
Yıllık IT yazılım ve hizmet ihracatı 4 milyar dolara yaklaşan Ukrayna, sadece Avrupa’nın değil, dünyanın önemli IT üslerinden biri olmaya aday bir ülke.
Emotion Software Development’in (Emotion SWD) direktörü F. Serkan Bağ ile, Ukrayna IT sektörünün içinde bulunduğu durumu ve sektörün geleceğini TUSİB web’e yorumladı.
İyi günler Serkan Bey Emotion SWD’den bahseder misiniz?
Emotion SWD 10 yılı aşkın süredir Ukrayna’da faaliyet gösteren bir IT outsourcing ve yazılım şirketidir. Alanlarında uzman ekibimiz ile yazılım ve IT outsourcing alanlarında faaliyet gösteriyoruz.
Sektörümüzdeki öncü şirketlere ve kurumsal firmalara; faaliyet alanlarına göre çeşitli hizmet ve servisler sunmamızın yanı sıra; bir start-up şirketi olarak, sağlık sektörüne yönelik geliştirdiğimiz ürünlerimizin pazarlama ve geliştirme süreçlerini yürütüyoruz.
İdari süreçler, istihdam ve sektörde imkanlar açılarından baktığınızda, Ukrayna’da bir yazılım şirketi olmak zor mu?
Ukrayna, yazılım sektöründe büyüyen bir ülke. Resmi rakamlara göre ülkede 100 binin üzerinde yazılımcı faaliyet gösteriyor. Outsourching şirketleri sadece geçtiğimiz sene dünyaya 4 milyar dolara yakın IT outsourcing hizmeti verdiler.
Ukrayna yazılım projelerini hayata geçirmek ve ülke dışına hizmet ve servis sağlamak için kolay bir ülke. IT alanında nitelikli iş gücü potansiyeli olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Gençler dünyaya çok açık ve teknolojiyi yakından takip ediyorlar.
Lviv IT Cluster tarafından yapılan ve 1500 örencinin katıldığı anket çalışmasına göre, lise öğrencilerinin yüzde 82’i IT sektöründe çalışmak istiyor ve planlarını buna göre yapıyor. Bu tercihin nedenleri arasında sektörün, kariyer imkanları sunması ve ülke standartlarının çok üstüne bir gelir sağlayabilmesini söyleyebiliriz. Üniversitelerin yazılım bölümlerine ilgi her geçen sene artıyor.
Devletin sektördeki rolü ne? Gelişim için ne tür teşvikler var?
Ukrayna devleti, Türkiye’deki gibi ar-ge projelerine büyük kaynaklar aktarmıyor. Bunun başlıca sebebi sermaye yetersizliği. Öte yandan şirketlere yönelik vergi avantajları, sektörü yatırım için cazip hale getiriyor.
‘Ukrayna henüz bir startup ülkesi değil’
Öte yandan yeterli sermaye oluşmadığı için, Ukrayna hala bir IT outsourcing ülkesi konumunda.
Büyük şirketler Ukrayna’da yazılım ofisleri açarak uluslar arası ve yerel şirketlere servis sağlıyorlar. Dünya çapında özgün projeler üretebilmek gereken sermaye, ya dış yatırımcılardan ya da yerel girişimcilerin çoğu kısıtlı bütçeleri ile sağlanıyor. Ve ne yazık ki bu çoğu zaman yeterli olmuyor.
Ukrayna’yı yazılımda bu kadar öne çıkartan ne?
Öncelike Ukraynalı gençler. Dünyaya açık ve öğrenmeye istekli, teknolojinin tüm imkanlarından faydalamak isteyen genç bir nüfus var. Ukrayna Sovyetler birliğinden bu yana teknik alt yapısı güçlü bir ülke.
Bir örnek vermek gerekirse, Sovyetler Birliği’nin ve Avrupa’nın ilk bilgisayarı olan MESM (МЭСМ, Малая Электронно-Счетная Машина, Small Electronic Calculating Machine) 1950 yılında Kiev Elektroteknik Enstitüsü’nde üretilmiştir. Teknoloji alanında buna benzer farklı örnekler vermek mümkün.
Ülkenin bir çok şehrinde açılan 100’lerce teknik okul, iş hayatının farklı alanlarında çalışacak gençler yetiştiriyor.
Ukrayna’yı özellikler batılı şirketler için önce çıkartan etmenlerden bir tanesi de, maliyet avantajı. Ülkenin genel ekonomik şartlarından kaynaklanan maliyet avantajı ABD ve Kanadalı şirketlerin yanı sıra AB’li kuruluşlar için de bu ülkeyi bir cazibe merkezi haline getiriyor.
Ukraynalı yazılım şirketleri ilk 100’de
IAOP tarafından 2017’de hazırlanan The Global Outsourcing 100 listesine Ukrayna’dan 12 IT şirketi girdiğini, Ukraynalı beş yazılım şirketinin Avrupa’nın en iyi 5000 şirketi arasında yer alıyor ve bu kısa sürede elde edilmiş büyük bir başarı.
Kültürel yakınlık faktörü
Ukrayna yazılım sektörünün yabancı yatırımcılar için artılarından biri de, iş kültüründeki benzerlik.
Ukrayna’nın en büyük rakipleri arasında yer alan Hindistan gibi ülkelerden, maliyet avantajını gözeterek hizmet alan yabancı şirketler, iş kültüründeki uyuşmazlıklar gibi sebeplerden ötürü seçimlerini gözden geçirmek zorunda kalıyorlar ve Ukrayna, Polonya gibi ülkelere yöneliyorlar.
Sektörün genel özellikleri neler? Hangi programlama dilleri yaygın, hangi şehirlerde yazılım şirketleri daha yoğun?
2015 sonu itibariyle Ukrayna’da irili ufaklı 4 binden fazla IT şirketi bulunuyor. Bu şirketlerden yüzde 85’i, personel sayısı 80’in altında olan küçük ve orta boy işletme sınıfında değerlendiriliyor. IT şirketlerinin yüzde 45’i Kiev şehrinde faaliyet gösteriyor. Kharkiv % 18,7, Lviv % 9,3, Dnipro % 8,2 ve Odesa %5,5 önde gelen diğer şehirler. (2017 verileri)
Ukrayna’da faliyet gösteren IT outsourcing şirketleri, ağırlıklı olarak web tabanlı hizmet veriyor. Bunu dizayn ve mobil uygulamalar izliyor. 2016 verileri ile Ukrayna’da en popüler programlama dili Java. Yüzde 40’lık paya sahip olan java’yı, yüzde 20 ile C#, yüzde 14 ile PHP izliyor.
2016 verileri ile Ukraynalı outsourcing şirketlerinin yüzde 80’i ülke dışına hizmet veriyor. En fazla çalışılan bölgeler yüzde 67 ile AB bölgesi. AB’yi kuzey Amerika (ABD-Kanada) ve Avustralya izliyor.
Ukraynalı yazılımcıların portresi nasıl?
IT Ukraine Association verilerine göre, Ukrayna IT sektöründe çalışan ‘developer’ların yüzde 90’ı 22 – 34 yaş grubunda bulunuyor. Bu yazılımıclar genellikle orta düzeyde ya da orta – üst düzeyde İngilizce bilgisine sahip.
Yazılımcıların yüzde 60’ı, ülkenin en güçlü 25 IT outsourcing şirketinde çalışıyor.
Bu da yaklaşık 35 – 40 bin kişilik bir yazılımcısı sayısına denk geliyor. Ukrayna’daki en büyük dört outsourcing şirketi 15 bin kişilik istihdam sağlıyor.
‘İyi iş yapmak için çok büyük olmaya gerek yok’
Ukrayna’da kayıtlı yaklaşık 4 bin IT şirketi, dünya piyasasından pay kapmak için kıyasıya mücadele ediyor. Şirketlerdeki genel kanı ise ‘iyi iş yapmak için büyük şirket olmaya gerek yok’ şeklinde. Uluslararası piyasaları yakından takip eden Ukraynalı farklı IT şirketleri, spesifik projeleri hayata geçirebiliyor.
Şirketinizin kurulduğu 10 yıl önceye göre Ukrayna’da yazılım ve servis sektörü nasıl değişti? Piyasanın zorlukları neler?
Geçtiğimiz sene yüzde 20 büyüyen IT sektörünün, GSMH’deki payı yüzde 3’ü geçti.
Bugün IT alanında 4 milyar dolara yakın ihracat yapan Ukrayna’nın; IT ürün ve servisten elde ettiği ihracat geliri, Rusya’dan AB’ye giden transit gazdan elde edilen yaklaşık 3 milyar dolarlık gelirden fazla.
Yazılım ve servis alanındaki rüzgarı çok iyi takip eden ve değerlendiren Ukrayna devleti, IT’nin gücünü zamanında anlayarak, başta eğitim olmak üzere bu alana yönelik yatırımlara hız verdi.
Coğrafi ve kültürel yakınlığın verdiği avantajları da kullanan Ukrayna, batılı IT şirketilerine kapılarını ardına kadar açtı.
Sektörün eksileri neler?
Tabi bu madalyonun bir yönü. AB ile kalkan vizelerin de etkilediği önemli bir beyin göçü dalgası var.
Beyin göçü
Ukraynalı genç yazılımcılar, kariyerlerini ABD / Kanada ya da bir AB ülkesinde sürdürmeyi tercih ediyorlar. Bu da yerel ve çok uluslu şirketlerin nitelikli iş gücü bulma imkanlarını daraltırken, nitelikli yazılımcıların maliyetini arttırıyor.
Her ne kadar iyi yazılımcılara sahip olsalar da, yabancı dil bilgisinin AB ülkelerin altında kalması, projelerin yürütülmesinde karşılaşılan sorunlardan biri.
Piyasadaki bu tür zorluklara rağmen, Ukrayna’nın bugün aralarında Mercedes, Lufthansa, Boeing gibi dünya devleri için yazılım yapan bir ülke olduğuna dikkatinizi çekmek isterim.
Ukrayna’nın söylediğiniz gibi Avrupa’nın bir yazılım üssü haline gelmesi için neler yapılması gerekiyor?
Ukrayna’nın Avrupa’nın bir yazılım üssü haline gelmesi için, devletin yazılım şirketlerinin faydalanabileceği ar-ge teşviklerini arttırması ve yabancı yatırımcıyı koruyan kanunların daha etkin kullanılmasını sağlaması yerinde olacaktır.
Peki Ukrayna’nın Türkiye’ye yönelik yazılım projeleri için elverişli bir ülke olduğunu söyleyebilir misiniz?
Elbette. Şirketimiz 10 yılı aşkın süredir Ukraynalı şirketlerin yanı sıra, Türkiye’de kurulmuş şirketlere de it hizmeti veriyor. Ukrayna Türk şirketleri için kaliteli ürünü, kısa sürede alabilecekleri bir pazar.
Ukrayna, IT sektöründe kaliteli ürünü en kısa zamanda teslim edebilecek gerekli alt yapı ve donanıma sahip bir ülke. Bu alt yapı ve kalite, ülkeye giren yabancı yatırımların sayısı ile düzenli olarak artmaktadır.
Peki bundan sonraki yıllar için neler bekliyorsunuz? Emotion SWD’nin hedefleri neler?
Emotion SWD öncelikle bir IT outsourcing şirketidir. Öte yanda iki sene önce başladığımız ve Türkiye’nin önde gelen sağlık kuruluşlarında başarı ile kullanılan kendi start-up projelerimizle, outsourcing’in yanı sıra, ürün geliştiren bir şirket olmak yolunda ilerliyoruz.
Başta AB ülkeleri olmak üzere Ukrayna’dan dünyaya hizmetin yanı sıra, yazılım ürünleri de ihraç eden bir kuruluş olmayı hedefliyoruz.
Teşekkür ederiz.
