Ukrayna’daki en etkili Türk sivil toplum kuruluşlarından biri olan Türkiye Ukrayna Sanayiciler ve İşadamları Birliği’nin (TUSİB) Yönetim Kurulunu Temsilen, TUSİB üyesi Ukrtower firmasının Genel Müdürü Zafer Özbay ile iki ülke arasındaki ekonomik ticaret ilişkilerini, Ukrayna’daki Türk iş dünyasını ve TUSİB’i konuştuk.
İyi günler; 5 yaşını dolduran Türkiye Ukrayna Sanayiciler ve İşadamları Birliği (TUSİB), Ukrayna’daki en etkin Türk sivil toplum kuruluşları arasında bulunuyor. TUSİB’i, kuruluşundan bu güne geldiği seviyeyi anlatır mısınız?
TUSİB 2012 yılında Ukrayna’da faaliyet gösteren seçkin Türk işadamları ve Türkiye’de sektörlerinde önde gelen bazı firmaların Ukrayna’daki iştiraklerinin profesyonel yöneticileri tarafından kurulduktan sonra, Ukrayna’daki yatırım miktarı, cirosu, çalışan sayısı gibi farklı objektif kriterleri gözönünde bulundurarak, seçilen firmalarla üye sayısını belirli bir rakkama getirmiş bulunmaktadır.
Yönetim tarzı olarak kurumsal bir çalışma prensibini benimseyen birliğimizde genel kurulla seçilen 5 kişilik bir yönetim kurulu bulunmaktadır. İcra edilecek tüm kararlar yönetim kurulunun çoğunluk oyuyla alınarak, birliğimizin genel koordinatörü ve farklı görevler için atanan yönetim kurulu üyelerimiz tarafından yerine getirilmektedir.
TUSİB olarak ana amacımız üyelerimizi Ukrayna iş dünyasıyla ilgili güncel konularda haberdar etmek, üyelerimizin farklı sektörlerdeki iş deneyimlerini birlik üyelerimizle paylaşmak, üye firmalarımız arasında sinerji yaratarak firmalar arasında oluşabilecek iş fırsatlarını oluşturmaktır. Bu amaç doğrultusunda çok aktif olarak kullandığımız ve devamlı olarak güncel tuttuğumuz www.tusib.org internet sitemiz, facebook, instagram, linkedin gibi sosyal medya araçlarında TUSIB üyelikelerimiz bulunmaktadır. Ayrıca düzenlediğimiz toplantı organizasyonlarıyla üyelerimizi biraraya getirerek araslarındaki beşeri ve iş ilişkilerini arttırmaktayız.
TUSİB olarak üyelerimiz arasındaki iletişim ve dayanışmanın haricinde Türkiye-Ukrayna arasındaki iş ilişkilerini geliştirmek adına Türkiye devletinin belirlediği stratejileri, Kiev T.C Büyükelçiliğimizle koordineli olarak, azami seviyede yerine getirmeye çalışmaktayız.
Tüm bunların haricinde Türkiye-Ukrayna arasında iş yapmak isteyen, iş ortağı arayan firma ve tüzel kişiler için hazırladığımız ve ücretsiz olarak iş çevrelerinin kullanımına sunduğumuz ‘Türkiye-Ukrayna İş Köprüsü’ www.bb.tusib.org adında, internet üzerinde hizmet veren bir iş portalımız bulunmaktadır. Bu portal üzerinden dileyen herkez ürününü, hizmetini Ukrayna ve Türkiye’de pazarlama şansı bulmakta, iş yapabilecek, ortaklık yapabilecek firmalarla buluşma fırsatı yakalamaktadır.
2- TUSİB hangi Ukraynalı ve yabancı sivil toplum kuruluşları ve işadamları organizasyonları ile işbirliği yapıyor?
TUSİB olarak üyelerimize destek olacak, yeni iş ortamları, fırsatları yaratacak, yeni iş ortakları sağlayacak, yaptıkları /planladıkları işlerde ihtiyaç duyduydukları bilgi ve gereksinimleri temin edebilecekleri tüm sivil toplum kuruluşları ve işadamları organizasyonlarıyla işbirlikteliği yapmaya açığız.
Şuan için Ukrayna Ticaret Odası, Ukrayna Sanayiciler ve İşadamları Birliği üyesi olup, davet edildiğimiz tüm faaliyetlere katılıarak, işlenen konularla ilgili üyelerimizi bilgilendirmekteyiz. Bunların yanı sıra Ukrayna Rekabet Kurumunun bir alt komisyonu olan Halk Komitesi üyesi olup, üye şirketlerimizin pazardaki rekabetle ilgili sorunlarını bu komiteye taşıyarak, Rekabet Kurumunun bu konularla ilgili aksiyon almasına gayret ediyoruz.
Üye olduğumuz tüm Ukrayna ve yabancı sivil toplum kuruluşlarının tam listesi www.tusib.org sitemizde mevcuttur.
3 – Ukrayna’daki Türk yatırımları hangi düzeyde. Yeni yatırımcılar geliyor mu? Hangi sektörler Türk yatırımcılar tarafından tercih ediliyor?
Ukrayna genelindeki Türk yatırımlarıyla ilgili en sağlıklı bilginin Ticaret Ateşeliğimizden temin edilebileceğini düşünüyorum.
Bununla beraber birliğimizin Türk firmaları üye profiline bakıldığında mobil haberleşme, telekomünikasyon alt yapısı, karayolu taşımacılığı ve lojistik, yemeklik yağ üretimi, PVC kapı,-pencere profili ve aksesuarları üretimi gibi farklı iş kollarında Ukrayna’da milyon dolarlar, yüzmilyon dolarlar ve milyar dolar seviyesinde yatırım yapmış üye Türk firmalarımız mevcut.
Yine Türk üye profilimize baktığımızda bankacılık, sağlık, tekstil, parakende, dayanıklı tüketim ürünleri, müteahitlik hizmetleri, inşaat malzemeleri, hava taşımacılığı, lojistik hizmetleri gibi Türkiye’de üretilen, geliştirilen ürün ve hizmetlerin Ukrayna pazarında satış ve pazarlanmasının yapıldığını görmekteyiz.
Şuan için benim bilgim dahilinde Ukrayna’da ciddi bir yatırım için aksiyon almış yeni bir şirket yok. Alternatif enerji, tekstil ve sanayinin farklı üretim alanlarında Ukrayna’da yatırım yapmayı planlayan Türk firmalarını duyuyoruz, kendi demeçlerinden takip ediyoruz ancak henüz ciddi bir yatırıma başladıklarını açıkçası ben duymadım.
4- Türkiye ile Ukrayna arasında yıl sonuna kadar imzalanması öngörülen STA’nın ,iki ülke ilişkilerine sizce ne tür katkıları olacak? STA, ticarete konu olan kalemlerde tamamen serbesti mi getiriyor ? Yoksa serbest ticarete kademeli bir geçiş mi söz konusu olacak.?
STA konusu tamamen Ukrayna ve Türk hükümetlerinin ilgili kurumları arasında müzakeresi yapılan bir konu, TUSIB olarak üyelerimizin bize verdikleri geribildirimler doğrultusunda, onların faaliyet alanları içerisine giren konularda resmi toplantılarda ilgili makamlara STA’nın her iki ülkenin ticaretinin gelişimine büyük destek vereceğini, fayda sağlayacağını, diğer ülkelerde üretilen mallara göre Türkiye’de çok daha kaliteli ve fiyat avantajıyla üretilen, rakabet gücü yüksek birçok malın Ukrayna tüketicisiyle buluşabileceğini ve ayrıca Türkiye’de üretilen ara üretim mallarının rahatlıkla Ukrayna’ya getirilip burada mamul hale dönüşerek Avrupa ülkelerine satılabileceğini vurguluyoruz. Özellikle son bahsettiğim konuyla ilgili birçok Türk firmasının istekli olduğunu ve Ukrayna’da bu tip iş kollarını geliştirmek için araştırma içerisinde olduğunu duymaktayız.
Başta da belirttiğim gibi STA konusu her iki ülkenin ilgili kurumlarının üzerinde çalıştığı ve karar verecekleri bir konu, tüm sürece ve konulara tam olarak hakim olmadığım için STA’ya geçiş kademelimi olmalı, tamamen serbest mi olmalı sorusuna yorum yapmayı doğru bulmuyorum. Belirtmek istediğim tek şey her iki taraf içinde “kazan-kazan” olacak bir anlaşma olmalı diye düşünüyorum.
5 – TUSİB üyeleri arasındaki Ukrayna sermayli şirketlerin çokluğu ile tanınıyor. Bu şirketler hangileri?
TUSIB kurulduktan hemen sonra ilk Ukrayna’lı üyemiz FSG lojistik firması oldu, onu geçen yıl Ukrayna Uluslararası Hava Yolları (MAU), bu yılda Ukrayna’nın en büyük otel zincirlerinden biri olan President Otelleri takip etti.
Sohbetimizin başında da belirttiğim gibi TUSIB üye firmalarımızın seçimini ve kabulünü şirketlerin ülkede yaptıkları yatırım miktarı, yıllık ciroları, çalışan personel sayısı, eko sistemlerinin büyüklüğü, birlik ruhumuza, disiplinimize ve amaçlarımıza uyum gibi kriterleri göz önünde tutarak yapıyoruz. Bu kriterler sonucunda bir araya gelen üye şirketlerimiz, onların çalışanları ve aileleriyle oluşturduğu eko sistem (ki bunun enaz 10 bin kişinin üzerinde olduğunu düşünüyorum), Ukrayna’lı firmalar için birliğimizi cazibe merkezi haline getiriyor. Bu sebeplerden dolayı birliğimize üye olmak isteyen Ukrayna’lı firma sayısı gün geçtikçe artıyor.
6 – Ukrayna’nın yatırım iklimini nasıl değerlendiriyorsunuz? Yabancı yatırımcı için cazip bir ülke mi?
Ukrayna; insanları, eğitim seviyesi, kalifiye iş gücü, tabiatı, bulunduğu coğrafik ve stratejik konumuyla mükemmel bir ülke, tüm birlik üyelerimiz adına rahatlıkla söyleyebilirim ki bizler bu ülkede yaşamaktan ve iş yapmaktan mutluyuz.
Zorlukları yok mu, tabi ki var; vergi sistemi, bankacılık sistemi, ulaşım, elektrik gibi sanayici ve işadamlarını ilgilendiren bazı temel alt yapı sorunları geçmişe göre iyileşme olsa da halen gelişmeye açık konular.
Bununla beraber 40 milyonluk, eğitimli nüfusu, bereketli toprakları ve coğrafik stratejik konumuyla yatırım için çok büyük potansiyeli olan bir ülke. Temel sorunlarını hallettiği taktirde Ukrayna’nın yatırımların büyümesi, zenginleşmesi gibi konularda çok hızlı mesafe alacağına inanıyoruz.
Ukrayna’da sorunlar artık net olarak tespit edildi ve bunları çözmek için bir yol haritası belirlendi. Çok uzun bir zamanda oluşan bir sistemi değiştirmenin kolay olmadığını kabul etmekle beraber, bu engellerin kalkması ve sorunların kısa zamanda çözülmesi birliğimizin en büyük arzusu.
7 – Zorlu bir süreçten geçen Ukrayna ekonomisinde toparlanma sinyalleri var diyebilir miyiz? Sanayi üretimi ne düzeyde?
Bu soruya detaylı yorum yapacak bilgi düzeyine sahip değilim, ancak farklı sektörlerden gelen birlik üyesi firmalarımızla konuştuğumuzda ekonominin olumlu yönde ilerlediği, alım gücünün, tüketici harcamalarının ve sanayi üretiminin arttığı yönünde geribildirimler var.
Üyelerimiz aktif olarak Ukrayna pazarında faaliyette ve günlük olarak ekonominin içerisinde, dolayısıyla onların genelinin verdiği bilgiler doğrultusunda Ukrayna ekonomisinin toparlanma sürecinde olduğunu söyleyebilirim.
8 – AB ile imzalanan vizesiz seyahat anlaşması, sizde Ukrayna’yı nasıl etkileyecek?
Vizesiz seyahat anlaşmasını; Ukrayna’lı vatandaşların Avrupa’da seyahat etmesi, başka ülkeleri gezmesi, görmesi, tanıması, gezdiklerinden, gördüklerinden esinlenerek bunları Ukrayna ekonomisine fayda getirecek şekilde uygulamaları açısından çok olumlu buluyorum.
Ancak endişem Ukrayna’daki kalifiye iş gücünün serbest dolaşım vesilesiyle Avrupa’da iş bulup orada kalmasıdır. Böyle bir durumun Ukrayna’da kalifiye iş gücüne ihtiyacı olan yatırımcıları gerek yeterli iş gücünün bulunamaması gerekse iş gücü maliyetlerinin artması açısından olumsuz yönde etkileyeceğini düşünüyorum.
Bu sohbet fırsatını bize verdiği için Ukrtturk’e TUSİB adına teşekküre eder, yayın hayatında bugüne kadar olduğu gibi bundan sonrada başarılarının devamını dilerim..
