Türkiye Cumhuriyeti Kiev Büyükelçisi Yönet Can Tezel, Ukrayna Türkiye ilişkilerini, Ukrayna’nın doğusundaki krizi, Türkiye’nin Kırım politikasını UkrTürk’e değerlendirdi.
3. Bölüm
Ülkemiz Ukrayna’nın toprak bütünlüğünden yana olduğunu her fırsatta dile getiriyor ve Ukrayna’yı uluslararası arenada destekliyor. Sizce sorunun barışçıl yolla çözülmesi için azalan umutlar yeşeriyor diyebilir miyiz?
Biz diplomatlar barış için her zaman bir şans olduğunu düşünmek ister, bu fırsatları bulmaya, yaratmaya çalışırız. Ukrayna krizi denen meselenin çözümü için de bu geçerlidir. Ukrayna halkı yaptığı meşru seçimlerle yeni yöneticilerini belirlemiştir. Bu dahi, ülke şartlarında önemli bir başarıdır. Devlet Başkanı ve Hükümet, ülkenin içinde bulunduğu sıkıntıları, geçmişten devraldığı yapısal sorunları aşmaya çalışıyor. Ancak bir yandan da ülke bütünlüğünü korumaya çalışıyor. Bu çok zor bir sınama. Ancak alternatifi de bulunmamakta; iki cephede de çalışmak gerekiyor.
Bu bağlamda Minsk mutabakatları ile ortaya çıkan fırsat iyi değerlendirilmelidir. AGİT’in bölgedeki etkin varlığını sürdürmesi gerektiğini düşünüyoruz. Burada AGİT Ukrayna Özel Gözlem Misyonu’nun çok değerli ve tecrübeli bir Türk diplomatı olan Büyükelçi Ertuğrul Apakan tarafından yürütülüyor olmasının bizleri ayrıca onurlandırdığını belirtmek isterim. Türkiye olarak bu görevlendirme ile de sorunun çözüm çabalarına katkıda bulunduğumuzu söyleyebiliriz.
Barışçı çözümün tüm tarafların uzun vadeli çıkarlarına uygun olduğunu anlatmaya devam etmeliyiz. Ülkenin sınırlı bir bölümünde yaşanan ve tam olarak durdurulmayan çatılmaların devam etmesi, bu ihlallere sebep olanların dahi uzun vadeli çıkarına hizmet etmemekte aslında. AGİT raporları neler yaşanmakta olduğunu objektif bir şekilde oraya koymakta. Ukrayna tarafı her şeye rağmen Minsk’e sadık kalarak haklılık zemininde hareket etmeli, bir yandan da reformları ve siyasi süreci devam ettirmeli.
Bunun zor olduğunu biliyoruz ve Ukrayna’ya destek olmaya hazırız.
Ukrayna’daki krizin çözümüne ilişkin olarak sıklıkla kullandığınızın ‘ihtiyatlı iyimserlik’ cümlesi ilgi ile karşılandı. Bu cümleyi biraz açar mısınız?
Ukrayna zor bir süreçten geçiyor. Sorunun çözümü için atılması gereken çok fazla adım var. Kırım meselesi önümüzde duruyor. Donbas’taki ateşkesin kırılgan olduğu, sürekli ihlaller yaşandığı bir dönemden geçiyoruz. Doğudaki bu gerginlik ihtiyatlı olmamızı gerektiriyor. Aynı şekilde, ülkenin geçmişten gelen yapısal sorunları bulunduğunu biliyoruz.
Bu da bizi ihtiyatlı olmaya yöneltiyor. Ancak, yaşanan olaylar neticesinde gerek halkın gerek yeni yöneticilerin eskisine oranla daha kapsamlı bir dönüşüm için ciddi bir çaba içine girmiş olması ümit verici. Yolsuzlukla mücadele, iyi yönetişim, demokratik siyaset artık daha güçlü bir tercih olarak kendini gösteriyor.
Tabii bunun önündeki engelleri gerçekçi bir şekilde kabul etmek lazım. Ancak Ukrayna halkının hak ettiği olumlu değişimi gerçekleştirmek için en başta Ukrayna halkının kendisinin bunu yapabilecek güçte olduğunu görmek umut verici. Ukrayna kendi sorunlarına kendi çözümlerini bulabilmeli ve gerektiğinde dış yardımdan faydalanabilmeli. Zaten şu anda olan da budur. Sorunların özü ve kapsamı aslında biliniyor. Bunu bildiğini gösteren bir yönetim var iş başında. Atılan doğru adımları görüyoruz. Ancak daha fazlasına ihtiyaç var. O yüzden ihtiyatlı iyimserliğimizi sürdürüyoruz.
Doğuda yeniden çatışma bekliyor musunuz?
Bu konuda kesin konuşmak zor. Ancak uluslararası toplum ateşkesin ve barışın kalıcı olması için yoğun çaba sarfediyor. Ukrayna yönetiminin de kalıcı barıştan yana olduğunu biliyoruz.
Minsk mutabakatlarının şartlarının yerine getirildiği ve AGİT’in gözleminde ateşkese uyulduğu sürece yeni bir büyük çatışma beklemiyorum. Ancak, bahar aylarında yeni çatışmalar olabileceğine dair yorumlar yapıldığını da gözardı etmiyoruz. Ukrayna krizinin ortaya çıkışı ve krizin Donbas’ta çatışmalarla sürdürülmesinin arkasındaki dinamikler, çok bilinmeyenli bir denklem oluşturuyor. Bu da özgüvenli, kesin tahminlerde bulunmamızı zorlaştırıyor. Yine de, özellikle büyük çaplı çatışmaları daha az muhtemel görüyorum.
Teşekkürler
WWW.UKRTURK.NET KAYNAK GÖSTERİLMEDEN KULLANILAMAZ
F.Serkan BAĞ
