Rusya ve Ukrayna’nın doğal gaz tartışmasında çıkmaz sokağa girerek, Ukrayna için çok önemli olan gaz sevkiyatında aksaklıklar olabileceği endişesini artırdı.
Brüksel’deki son görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasıyla, taraflar gelecekteki doğalgaz fiyatları ve borçları üzerindeki taleplerinde ısrarcı davranarak inadını devam ettirdi. Ukrayna, Moskova’nın gazını kesme tehdidini gerçekleştirmesi durumunda, konuyu uluslararası mahkemeye taşımakla tehdit etti. Rusya’nın Kiev’e doğal gaz borçlarının bir kısmını geri ödemesi için belirlediği son gün olan 16 Haziran’dan önce bu hafta yeni görüşmelerin olması bekleniyor.
Ukrayna enerji bakanı Yuri Prodan, Rusya’nın fiyat teklifini 100 dolar indirerek 1000 metreküp fiyatını 385 dolara indirme önerisinin, Ukrayna ekonomisini daha da istikrarsızlaştırmayı hedefleyen politik bir hamle olduğu savını devam ettirdi. Kievli yetkililer, son teklifin hâlen, Rus enerji devi OAO Gazprom OGZPY -1.06% ‘un Nisan’da ülkeye sattığı doğalgazın fiyatını yükseltmesi öncesindeki, sübvanse edilmiş fiyatların yüzde 44 üzerinde olduğunu göz önünde bulundurarak, daha fazla indirim talep etti.
Avrupa Birliği, Rusya’nın Ukrayna’ya gönderdiği gazı kesmesine neden olacak bir senaryoyu önlemek için son iki 2 haftada birçok müzakereye arabulucuk etti. Eski Sovyet ülkesi, doğalgazın üçte birini Gazprom’dan ithal eden Avrupa Birliği’ne ihraç edilen Rus gazı için ana geçiş hattı konumunda yer alıyor. Prodan, Avrupalı ortaklarının Ukrayna’ya Gazprom’un son teklifinden daha düşük bir fiyata doğalgaz sağlayacağını söyledi ve görüşmelerin sonrasında, “Rusya Federasyonu hiçbir anlaşmayı sonuçlandırmak istemiyor” dedi. Diğer tarafta Moskova, masaya en iyi ve son teklifini koyduğu konusunda ısrar ediyor.
Rusya enerji bakanı Alexander Novak, Kiev’in, uzun zamandır devam eden anlaşmazlığı çözecek tüm anlaşmalar için önşart olarak 16 Haziran’a kadar geçmişteki doğalgaz tüketiminden kaynaklanan 2 milyar dolar borcunu ödemesi gerektiğini söyledi. Novak ayrıca Rusya’nın Ukrayna’dan 26 Haziran’a kadar ek 1.8 milyar dolar daha ödeme talep ettiğini ifade etti.
Ancak iki ülke, Ukrayna’nın ne kadar borcu olduğu konusunda anlaşmazlık yaşıyor. Gazprom’un önceki indirimleren vazgeçerek 1000 metreküp doğalgazın fiyatını, Ukrayna’nın talep etmeye devam ettiği 268.50 dolardan 485.50 dolara yükseltmesinin ardından Kiev’in Moskova’ya doğalgaz borcu arttı. Ukraynalı yetkililer,Rusya’nın, Ukrayna’nın artık yurtiçi arz kaynağı olarak doğalgazından faydalanamayacağı Kırım’ı ilhak etmesinden kaynaklanan zararlarının da telafi edilmesini istiyor.
Brüksel’deki görüşmeler devam ederken Moskova’da konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’yı daha fazla indirim isteyerek, ilerlemeleri kasti olarak engellemekle suçladı. Rusya 385 dolar teklifinin adil ve Gazprom’un Avrupa’daki birçok ülkeye uyguladığı fiyatlarla uyumlu olduğunu savunuyor.
Rus Interfax haber ajansının haberine göre Putin, “Ukrayna indirimi yetersiz görüyor ve daha fazlası konusunda ısrar ediyor, neden olduğu ise net değil. Tekliflerimizin, ortaklığın ötesinde ve bu zor dönemde Ukrayna ekonomisini desteklemeye yönelik olduğunu düşünüyoruz” dedi.
Bu haftaki ilerleme sinyallerini tersine çeviren pozisyonlar, Pazartesi günü sabaha karşı 3’e kadar devam eden görüşme maratonunda sertleşti. Çarşamba günü ulaşılan sonuç, 2 gün öncekilerden tamamen farklı görünüyordu.
“Henüz kritik safha atlatılmadı” diyen görüşmelere aracılık eden AB enerji komiseri Günther Oettinger, “Farklı görüşler var. Birbiriyle ters düşen temel ekonomik ve iş dünyası çıkarları var. Bunlara ek olarak, işleri hiç kolaylaştırmayan siyasi bir durum var” değerlendirmesinde bulundu.
Oettinger, ili tarafın da 268 dolar ile 385 dolar arasında bir fiyatta anlaşması gerektiğini ve devlet ve hükümet başkalarından, uzlaşmaya yönelik açıklamalar beklediğini söyledi.
Oettinger, “Önümüzdeki 48 saatte zaman harcamaya değil, ilerleme kaydetmeye çalışacağız” diyerek, görüşmelerin bu hafta ve haftasonunda da devam etmesini beklediğinin sinyalini verdi.
Kıdemli bir Ukraynalı diplomat konunun artık devletlerin başındakiler tarafından devralınması gerektiğini savunarak, “Bu siyasi bir soru; o yüzden önümüzdeki görüşmelerin yüksek düzeyde siyasi olması gerekiyor çünkü Rus heyetinin pozisyonu, tek bir kişiye bağlı gibi görünüyor” dedi.
http://www.wsj.com.tr/article/SB10001424052702303373004579619950076026882.html
